İş Kazası Tanımı | Raporu | Bildirim Tutanağı

İş kazası tanımı raporu, bildirim tutanağı genel olarak işi gereği yapmakla yükümlü olunan iş yerinde geçirilen kazanın işveren kişi tarafından yapılması gereken bildirimi ifade etmektedir. İş kazası bildirimi genel olarak kanun kapsamında belirtilen süreç içerisinde SGK’ya yapılması istenir. 

İş kazası Sosyal Güvenlik Kurumuna belirtilen süreç içerisinde yapılmazsa işveren ödemek zorunda olduğu bir para cezası ile karşılaşır. İşçi olan kişiler iş yerinde olmasa bile iş kazası sayılan durumları olabilmektedir. Bu durumlar için 5510 Sayısı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile düzenlenmektedir.

İş Kazası Nedir

İş kazası nedir durumu işyerinde veya işin yürütüldüğü alanlarda meydana gelen, ölüme sebep olan veya vücudun herhangi bir alanında bedenen veya ruhen engelli hale getiren olayı ifade etmektedir. Bununla birlikte işçinin geçirmiş olduğu kazanın iş kazası kapsamında değerlendirilmesi için şartlar bulunmaktadır. Bir işçicinin iş kazası geçirdi sayılması için istenen şartlar,

• İşçilerin geçirmiş oldukları kazanın işyerinde olduğu zaman geçirmiş olması
• Sigortalı olunan yerde gerçekleştirilen işten dolayı veya bağımsız olarak geçirilen kazalar
• Bir başkasının iş yerinde çalışan sigortalı bireyler asıl işveren tarafından verilen bir işi yaparken geçirdiği kazalarda
• Süt iznine çıkan kadınların çocuklarını emzirmek için ayırmış olduğu zamanlarda
• İşveren ile verilen araçla birlikte işçicinin kaza geçirmesinde

Gibi durumlarda iş kazası sayılabilmektedir ve bu tarz bir durumda iş kazasının işveren tarafından SGK tarafına bildirilmesi gerekmektedir. İşçinin ücretli veya ücretsiz olarak kullandığı durumlarda geçirilen kazalar iş tanımına uymaz. Sosyal Güvenlik Kurumu ile işveren tarafında ceza uygulaması bildirmediği zaman uygulanır. Bununla birlikte ödenmezse SGK icraya başvurur.

İş kazası raporu nedir herhangi bir iş kazası durumunda işyeri kaza raporu düzenler. Bu rapor içerisinde iki şahit adı yazılır ve imzası gerekir. Bu raporun olayın olduğu tarihten sonrasındaki üç iş günü içerisinde bildirimi yapılmalıdır. Gerekli incelemeleri yapan SGK, tekrardan bir inceleme raporu düzenler ve bu rapor içerisinde olay iş kazası olarak değerlendirilirse hak sahibi iş mahkemesine tazminat davası açabilir.

İş Kazası Bildirim Formu 

İş kazası bildirimi iş kazası meydana geldikten sonrasında yapılması gereken işler arasında olmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen iş kazası iş yerinin para cezası almasını önler ve ülke çapında iş kazası değerlendirmelerine katkı sağlar. İş kazası meydana geldikten sonrasında ilk 3 iş günü içerisinde bildirmelilerdir. Yani Pazartesi günü meydana gelen iş kazası Perşembe günü gece yarısı kısmına kadar bildirmelidir. İş kazası bildirim formu,

• Bildirim formu süresi hesaplanırken iş günleri dahil edilir bu günler süresince Cumartesi, Pazar ve resmî tatil günleri dahil olmamaktadır.
• SGK müdürlüğü bildirim süresi ile İş kazası bildirimi de kazanın olduğu gün dahil edilir ve hesaplama işlemi yapılır.
• İş kazası bildirim süresi boyunca kişiler elektronik ortamda veya doğrudan şekilde başvuru yapılabilmektedir.
• Elektronik ortam içerisinde bildirim yapmak için mutlaka e-bildirge şifresi sahibi olmanız gerekmektedir. Elektronik ortamda yapılan iş kazası bildirimleri 4A kapsamında sigortalı çalışan kişilerce yapılmalıdır. 

 İş kazası rapor bildirimi mutlaka yapılmalıdır aksi takdirde kişiler SGK tarafından para cezasına çarptırılabilirler. İş kazası bildirimi bakıldığı zaman asgari olarak 5 bin TL civarında olabilmektedir. Fakat işyeri ve tehlike sınıfına göre para cezası farklı şekilde olabilmektedir.

SGK iş kazası geçiren kişilerin yaptığı sağlık harcamaları ile beraber bağlanılmış olan aylık ödemeleri de işveren tarafından sağlanmalıdır. Sağlık kuruluşlarının da iş kazalarını SGK tarafınca bildirme zorunluluğu bulunuyor ve SGK ile hastaneler aracılığı ile idari cezalara yansıtılır.

İş Kazası Raporu Nasıl Hazırlanır

İş kazası raporu hazırlanmadan önce bilgi toplanmalıdır. Tüm iş kazalarında geniş çaplı ve detaylı bir bilgi toplamak, ihtimalleri tespit ederek olayı anlaması önemlidir. Olayların hangi tarih içerisinde olduğu, saat kaçta meydana geldiği ve kazanın tam olarak yeri belirlenmelidir. İş kazası raporu içerisinde kazanan etkilenen çalışan kişilerin kim olduğu ve orada bulunma yetkileri gibi ve hangi görevleri üstlendikleri bilinmelidir.

İş kazası raporunun içinde kişiler iş kazası konusunda tüm detayları yazmalıdır. Çalışanların kişisel bir koruyucu donanım kullanıp kullanmadığı durumu, yaralanmanın nerede olduğu gibi kısımlar incelenmelidir. İş kazası geçirmiş olan işçilerin alma durumunda olduğu tedavi türü de öğrenilmelidir ve kaza sırasında zarar gören ekipmanlar varsa belirtilmelidir.

İş Kazası Rapor Ücreti 

İş kazası rapor ücreti rapor parası hesaplama ile yapılır. Eğer iş kazası geçiren kişiler yatarak tedavi görüyorsa rapor süresinde brüt günlük kazansının yarısı kadar iş kazası rapor parası alabilir. Kişiler ayakta tedavi görmüşse eğer rapor süresini yatarak geçirmişse brüt kazancın üçte ikisi kadar rapor parası almaktadır. Bu noktada en fazla sorulan sorulardan biri net değil brüt olmaktadır ve tüm SGK işlemlerinde bu şekilde baz alınır.

İş Kazası Sonrası Ne Olur 

İş kazası sonrası ne olur bakıldığı zaman özellikle kaza formu doldurulurken dikkatli bir şekilde hareket edilmelidir. Eğer yanlış bir ifade kullanılırsa bu noktada işyeri sıkıntılı bir sürece girebilir. Kazalı olan kişilerin şahsi dosyalarında yer alan işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi, sertifika, ehliyet gibi evrakların güncelliği kontrol edilmelidir. 

Eğer işyerinde işçi güvenliği veya sağlığı uzmanı bulunuyorsa veya avukat varsa bu durum hakkında bilgi verilmeli ve gerekli işlemlerin başlatılması gerekmektedir. İş kazasında işveren ihmali bulunuyorsa bu noktada iş kazası yaşayan bireylerin tazminat hakkı doğar.

İş Kazalarını Önlemek İçin Faktörler 

İnsanların olduğu her bölgede kaza olasılığı yer almaktadır ve özellikle kaza oranının daha yüksek olduğu fabrika alanlarında kaza olasılığı en aza indirilmelidir. Bu önlemlere bakıldığı zaman tüm iş veren kişiler tarafınca ele alınmalıdır. Aksi takdirde işverenler kendi çalışanlarının hayatı ile oynayabilir ve hatta canlarına sebep olabilirler. İş kazalarını önlemek için faktörler bakıldığı zaman,

• Bir işyerinde bulunan tüm çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında sigortası yapılmalıdır.
• İş güvenliği eğitimi ile işyerinde çalışan kişilerin seminer gibi çeşitli etkinliklerle kişiler bilgilendirilmelidir.
• Çalışma ortamının ve çalışma koşullarının değerlendirilmesi gerekmektedir bununla beraber çalışma ortamının gerekirse düzenlenmesi gerekir.
• İş kıyafeti ile gerekli aksesuarların giyilmesi ve ekipmanların sağlanması iş güvenliğini arttıracaktır.
• Yönetim tarafından alınması gereken önlemler sağlanmalıdır ve yönetimde çalışan kişilerin sürekli olarak çalışanlarını iş pozisyonuna uygun olarak seçmesi gerekir.

İşletmede çalışma koşullarının yetersiz olması durumunda işveren kişilerin önlem alması gerekir. Bu önlemlerden bazıları çalışma saatlerinin düzenlenmesi, ara verme durumu, çalışma koşullarının ağırlığı, çalışma ortamında bulunan makinelerin koruyucusuz olması gibi durumların mutlaka düzenlenmesi gerekmektedir.

İş Kazaları Çeşitleri 

İş kazası çeşitleri genel olarak 3 başlıkta toplanmaktadır bunlar ucuza atlatılan kazalar, ilk yardım kazaları, kayıp günle sonuçlanan kazalar olmaktadır. İş kazası çeşitleri arasında bulunan ucuza atlatılan kazalarda işçiler maluliyet ile sürekli veya geçici olarak iş göremezlikle sonuçlanmayan kazalar olmaktadır. Genel olarak yük düşmesi, kancanın kopması gibi durumlar olabilir. İş kazası çeşitleri bakıldığı zaman,

• Ucuza atlatılan kazalarda yük düşmesi, kancaların kopması, ekipman kırılması gibi durumlar olabilir. Bu kazalarda herhangi bir yaralanma ile sonuçlanmayan yangın başlangıcı gibi durumlar olabilmektedir.
• İlk yardım ile sonuçlanan kazalarda çalışma sırasında meydana gelen zorlanma, kesik, ezik, batma gibi durumlar olabilmektedir ve bu tarz kazalarda kayıt tutulması gerekmektedir. Bu tarz kazaların analiz ve kaydının yapılması gerekir ve meydana gelen kazanın sebebi araştırılarak önlem alınması gerekir.
• Kayıp günle sonuçlanan iş kazalarında yasal zorunluluk gerektiren 3 günü fazlasında kayıpla sonuçlanan kazalardır ve geçici olarak sürekli iş göremezlik olabilir. Bu durumda kazaya uğrayan işçilerin olay gününde dinlenmeye başlanılmaktadır ve 3 iş günü sonrasında işbaşı yapması gerekir.

Ölüm ile sonuçlanan iş kazalarında kayıp iş günü belirlenirken kayıp gün sayısı her bir ölüm olayı için 7500 iş günü olarak hesaplanarak rapora geçilir. Bu noktada kişilerin tazminat gibi durumlarını veya işçinin ailesine ödenecek olan paranın ödenmesi gerekmektedir.

İş Kazası İstatistikleri 

Türkiye’de iş kazası istatistikleri her sene SGK ile yayınlanmaktadır. Özellikle son senelerde her yıl 400 bin kişi iş kazası kayıt altına alınmıştır. Bununla beraber ölümlü olan iş kazalarında yapı işlerinde olduğu görülmektedir. İş kazalarının geneli inşaat işlerinde ve fabrikalarda meydana gelmektedir. Türkiye Avrupa Birliği arasında İş kazaları bakımından birinci sırada yer almaktadır.

İş kazalarında yara türüne bakıldığında genel olarak yüzeysel yaralanmalar ilk sırada bulunmaktadır. İkinci sırada burkulma ve çıkık durumu, incinme ve üçüncü sırada ise kemik kırıkları görülmektedir. İş kazaları genel olarak mesai sonlarında, açlık, dikkatsizlik ve yorgunluk sonucunda sıklıkla meydana gelmektedir.

İş Kazasına Sebep Olan Unsurlar 

İş sırasında işçileri ruhen veya bedenen etkileyen kazalara iş kazası denilir. İş kazaları birçok sebepten olabilir ve iş kazası sebepleri işveren ihmali, işçi ihmali gibi birçok durumdan dolayı olabilmektedir. İş kazalarının başlıca sebepleri bakıldığı zaman,

• İşçilerin bilinçsiz olarak işi sürdürmesi olabilmektedir.
• İşçilerin işlere karşı korunaksız olması durumu, kişisel koruyucu donanımları kullanmamak olabilmektedir.
• İşçilerin hasta halde işi sürdürmesi, sinirli, uykulu, aç olma gibi durumlar olabilir.
• İş ortamının düzenli tutulmaması ve çalışma ortamında uygun olmayan davranışları sergilemek.
• İşveren kişilerin işi bilmeyen kişilere iş verme durumu.
• İşçilerin yetkisi olmadığı alanlarda yer alması ve çalışma durumu.
• Üretim sürecinde kullanılan makinelerin, aletlerin ve araçların işlevlerinin sorunlu, eski olması durumu.

Gibi durumlar iş kazalarına örnek olabilmektedir. Bu noktada kişilerin mutlaka iş kazasına sebep olan unsurlara uyması gerekmektedir. İşveren kişilerin ruh hali ve fiziksel hali elverişli olmayan işçilere izin vererek çalışmasını sağlamak iş kazalarına sebep olmaktadır bu sebeple mutlaka önlem alınmalıdır.

İş Kazası Sebebiyle Rahatsız olan İşçi Ne Talepte Bulunabilir?

İşçi olan kişilerin uğradığı zarara göre hasarın telafi için tazminat davası açılabilmektedir. Tazminat davasının amacı işçilerin mağduriyetini gidermek için iş veren kişi tarafından mahkemenin belirlediği ücret kadar işçilere ödeme yapılması gerekmektedir.

Ölüm ile Sonuçlanan İş Kazalarında Ne Olur?

İş kazası durumunda ölüm ile sonuçlanma olursa işçi yakınlarında Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamınca kısa vadeli sigorta kollarında ölüm geliri bağlanır. Eğer işveren kişilerin kusuru varsa ödediği ölüm geliri ile işveren ailesine verilebilmektedir. Cenaze masrafları, ölüm aylığı, ölüm geliri gibi ücretlerin karşılanması gerekir.

İş Kazası Nereye Bildirilir?

İş kazası meydana gelmesi durumunda mümkün olan en kısa sürede yetkili olan kolluk kuvvetlerine haber verilmeli ve sonrasında iş gücü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na haber verilmelidir.